Zorgorganisatie Aafje startte eind 2020 tijdens de lockdown met Digitale Ontmoetingsuurtjes voor thuiswonende ouderen. Dat experiment was zo’n succes, dat deze digitale variant van dagbesteding een blijvende plek op de agenda heeft gekregen. ‘Er ontstaan ineens heel andere gesprekken.’
Een kast vol Delfts blauw. Dat is wat Irene van Kouwen onlangs achter in beeld zag bij een van de ouderen die deelnam aan het Digitale Ontmoetingsuurtje op dinsdagochtend. Irene, dagbestedingscoach bij Aafje thuiszorg Huizen Zorghotels, haakte er direct op in. ‘En zo ontstond een heel leuk gesprek tussen de aanwezigen,’ vertelt ze. ‘Een heel ander gesprek ook dan tijdens de fysieke dagbestedingsbijeenkomsten. Daar kun je ook wel over die kast vol Delfts blauw beginnen, maar nu zien de anderen die kast zelf staan. Dat geeft echt een extra dimensie aan de digitale bijeenkomsten.’
De Digitale Ontmoetingsuurtjes ontstonden tijdens de coronapandemie als alternatief voor de reguliere dagbesteding. Fysieke locaties werden (deels) gesloten en thuiswonende ouderen mochten vanwege de anderhalvemeterregel niet meer in groten getale samenkomen. ‘We wilden toch ondersteuning blijven bieden,’ vertelt Demi van der Kuijp, projectmedewerker Welzijn bij Aafje.
Irene vult aan: ‘Hoe groter de stad, hoe groter de eenzaamheid, zeg ik altijd. Voor veel ouderen is de dagbesteding een belangrijk moment in de week. Een moment waarop ze actief bezig zijn en anderen ontmoeten. Voor sommigen is het zelfs een hoogtepunt.’
Pilot
Eind 2020 was Irene een van de dagbestedingscoaches die de verantwoordelijkheid namen om een pilot te draaien met de digitale bijeenkomsten. Onder begeleiding van de coach komen de ouderen (zowel met als zonder Wmo-indicatie) nu nog steeds iedere week digitaal bijeen (via beeldbellen) en nemen ze deel aan een online groepsgesprek en activiteiten. Het programma wordt afgestemd op de wensen en behoeften van de deelnemers. Deelnemers die niet over de digitale middelen beschikken, krijgen via het bedrijf MobileCare een tablet. Vrijwilligers van Aafje bezoeken de ouderen thuis om hen ondersteuning te bieden en de handleiding uit te leggen.
Ook de medewerkers krijgen trainingen. Dat is belangrijk, zegt Irene, want: ‘Een digitale bijeenkomst begeleiden is toch wel anders dan een fysieke bijeenkomst begeleiden. Je kunt minder goed contact maken en mensen niet direct helpen. Het voordeel is wel dat ik een praatgrage man – die dat ook van zichzelf weet – op mute kan zetten. Daar lachen we met z’n allen hartelijk om.’ Inhoudelijk zijn de digitale bijeenkomsten niet heel veel anders dan de fysieke bijeenkomsten. ‘We beginnen altijd met de vraag hoe het met iedereen gaat en bespreken het nieuws. Daarna doen we meestal een beweegactiviteit. Digitaal doe ik dan vaker activiteiten met de armen en het gezicht, zodat we allemaal kunnen zien wat we doen. Daarnaast doen we een quiz, spelen we het boodschappenspel om het geheugen te trainen of laat ik een video via YouTube zien.’
De reacties op de pilot waren positief. Daarom is het aantal Digitale Ontmoetingsuurtjes binnen Aafje inmiddels uitgebreid van twee naar vijf. De digitale bijeenkomsten blijven bestaan naast de fysieke bijeenkomsten. De reden daarvoor is tweeledig. ‘Enerzijds zijn we er echt van overtuigd dat het meerwaarde heeft,’ vertelt Demi. ‘Door de andere gesprekken die ontstaan en door de mogelijkheid om ook ouderen uit verschillende stadsdelen elkaar te laten ontmoeten. Maar het is ook een oplossing voor de druk op ons personeel. Er zijn steeds meer mensen die zorg nodig hebben en steeds meer mensen die langer zelfstandig thuis wonen. De combinatie tussen digitale en fysieke bijeenkomsten kan een oplossing zijn voor die uitdagingen. Die oplossing hadden we anders misschien over vijf of tien jaar geïmplementeerd, maar door corona is dit traject in een stroomversnelling gekomen.’
Draagvlak voor de gecombineerde aanpak begint langzaam te ontstaan. Demi: ‘Als ouderen eenmaal hebben meegedaan, vinden ze het superleuk. Maar we merken wel dat ze eerst een digitale drempel over moeten. Hetzelfde geldt voor medewerkers. Dat is logisch, want elke verandering brengt weerstand met zich mee. Draagvlak creëren we door de dagbestedingscoaches die hier al mee werken erover te laten vertellen. Ook komt de groep van digitale dagbestedingscoaches regelmatig digitaal bijeen om van elkaar te leren. Ikzelf geef op de achtergrond presentaties aan bijvoorbeeld wijkverpleegkundigen, casemanagers en klantadviseurs, zodat ook zij op de hoogte zijn van deze Digitale Ontmoetingsuurtjes en klanten hiernaar door kunnen verwijzen. Het is overigens absoluut niet ons doel om de fysieke bijeenkomsten te vervangen. Het is een aanvulling of alternatief. Dit omdat ouderen aangeven dat ze de fysieke bijeenkomsten toch leuker vinden. Maar ook omdat we vanuit Aafje geloven in de kracht van fysieke ondersteuning. Het is goed voor thuiswonende ouderen om regelmatig de deur uit te gaan.’
Irene merkt dat de digitale bijeenkomsten mensen juist over een drempel heen helpen. ‘Bij onze dagbesteding komt altijd een actieve, oudere man. Zijn vrouw is wat teruggetrokken en komt weinig buiten. Maar bij de digitale bijeenkomst schoof ze ineens naast haar man aan en deed ze mee aan de quiz. En zo zijn er wel meer mensen die de fysieke dagbesteding niet zien zitten, maar die digitaal wel meedoen.’
‘Maar denk ook aan mensen die ziek zijn of aan het revalideren,’ vult Demi aan. ‘Reizen is dan vaak lastig en op deze manier kunnen ze toch meedoen.’
Kortom: corona of niet, het Digitale Ontmoetingsuurtje biedt dus echt toegevoegde waarde.
Meer weten over de digitale ondersteuning die Aafje biedt? Kijk op de website van Aafje of neem contact op met projectmedewerker Demi van der Kuijp via dvdkuijp@aafje.nl.
